Ziemniaki

Dzisiejszym artykułem chciałabym rozpocząć opis jesienno-zimowych warzyw. Pisałam już wielokrotnie,  aby jeść zgodnie z porami roku, a więc w tym okresie najbardziej wartościowe są m.in.  ziemniaki, warzywa korzeniowe, por. Są one dostępne cały sezon i łatwo się przechowują. Zaczniemy od ziemniaka, bo to one właśnie stanowi  podstawę polskiej kuchni. Jego ojczyzną jest Peru, a do Europy przybył w XVI w., na statkach konkwistadorów. Do Polski trafił po zwycięstwie w Wiedniu jako prezent króla Sobieskiego dla Marysieńki. Początkowo był uprawiany dla swoich kwiatów,  a potem stanowił pokarm dla najuboższych warstw społecznych. Pełny rozkwit miał on na końcu XIX i XX wieku. Obecnie statystyczny Polak zjada 118kg ziemniaków rocznie, co daje ok. 30 dag dziennie. Warzywo to zawiera witaminę C,B,B1,B2,B6,D,PP,E,K oraz dużo potasu, fluor, jod, fosfor, wapń, mangan, miedź, cynk, sód, magnez  oraz skrobię i błonnik. Posiada też  fitoestrogeny, dzięki czemu wykazuje niewielką aktywność estrogenną. Ziemniaki są  źródłem glutanionu, który neutralizuje wolne rodniki oraz zapobiega utlenianiu substancji tłuszczowych. W medycynie  ludowej ma wielorakie zastosowanie. Znane są jego właściwości gojące i przeciwrzodowe – szczególnie polecany , jest tu sok z surowego ziemniaka. Uspokaja on śluzówkę przewodu pokarmowego oraz działa przeciwskurczowo ze względu na dużą ilość potasu. Ma właściwości moczopędne, dzięki czemu oczyszcza go z różnych toksyn oraz złogów poprzez drogi moczowe.                                                           Dzięki zawartości tomazyny działa bakteriobójczo i grzybobójczo. Ma działanie przeciwnowotworowe. Wykazuje też korzystne działanie na serce, dzięki zawartości rutyny. Niedawno odkryto  zawarte  w ziemniaku kukoaminy, które wpływają na obniżenie ciśnienia krwi, ale osoby z nadciśnieniem nie powinny solić ziemniaków. Warzywo to polecane jest również rekonwalescentom oraz osobom z osłabionym układem pokarmowym, ze względu na swoją łatwostrawność. Dzięki zawartemu błonnikowi usprawniają trawienie i  pomagają w usuwaniu cholesterolu z organizmu. Leczą egzemy, wysypki i inne choroby skóry. Bardzo dobrze znana jest kuracja z mąki ziemniaczanej, czyli kąpiel w krochmalu.          Wywar z obierek ziemniaczanych jest znanym środkiem    do rozpuszczania kamieni nerkowych. Ich działanie polega na zamianie nierozpuszczalnych w wodzie  szczawianów wapnia, w sole  łatwo rozpuszczalne  i dzięki temu łatwo wydalane z organizmu.  Natomiast sok wyciśnięty z surowego ziemniaka, pity 2 razy dziennie po 2 łyżeczki jest wskazany przy nadkwasocie, wrzodach żołądka, zgadze, nieprzyjemnym zapachu z ust oraz w schorzeniach wątroby. Surowe ziemniaki są też bardzo pomocne jako okłady przy oparzeniach, odmrożeniach, niegojących się ranach oraz pęknięciach skóry.  Niestety wiele z wartościowych składników ziemniaków ginie przy niewłaściwej obróbce. Dlatego najzdrowiej gotować je tzw. mundurkach, gdyż skórka stanowi naturalną barierę zatrzymującą witaminy i składniki mineralne. Musimy też pamiętać, że pod skórką znajduje się najwięcej wartościowych składników. Naukowcy stwierdzili, że   gotując ziemniaki ze skórką tracimy 20% witamin i minerałów, a bez skórki aż 50%. Jeszcze większe straty  są wtedy, gdy  nieugotowane ziemniaki leżą długo w wodzie.  Oczywiście najzdrowsze są ziemniaki gotowane na parze. Ziemniaki są pokarmem lekkostrawnym  i niskokalorycznym. 100g ugotowanych ziemniaków to tylko 84 kcal. Jednak w naszym przekonaniu są ciężkostrawne i wysokokaloryczne. Jest to również prawda, jeśli polejemy je masłem, śmietaną lub tłustym sosem czy tłuszczem. Wtedy oczywiście robią się bombą kaloryczną. Ich ciężkostrawność natomiast  zwiększana jest z łączeniem ich z mięsem, co  jest niekorzystnie i trudne dla procesu trawienia. Ziemniaki  możemy wykorzystać także w domowej kosmetyce np. jako krem do rąk – poprawiają one koloryt skóry, nawilżając  ją i wygładzając .  Można też rozgnieść je z mlekiem i zastosować jako maseczkę dla skóry dojrzałej.                                                              Życząc smacznego spożywania ziemniaków przypominam tylko, że jak  każdy  pokarm, jednym służy ziemniak lepiej, ale też może być niekorzystny dla innych.  Szczególnie powinni uważać na niego chorzy z niewydolnością nerek ( ze względu na wysoki poziom potasu) oraz osoby z chorobą reumatyczną, bo u nich ziemniaki mogą nasilać sztywność i ból w stawach. Również cukrzycy muszą być ostrożni, ponieważ ziemniak zawiera dużo skrobi, która jest węglowodanem. Poza tymi trzema grupami wszyscy inni mogą zajadać się  potrawami z ziemniaków, łącząc je z różnymi innymi warzywami. Pozwoli to odkwasić organizm i będzie sprzyjać zdrowiu .

 

Jolanta Korjat

e-mail jolantakorjat@gmail.com

---